Finanse

To depozyt nieprawidłowy, z chwilą wpłaty przez klienta środków pieniężnych właścicielem tych środków staje się bank, a klient jest tylko posiadaczem tych środków i ma do nich dostęp. Posiadacz rachunku bankowego dysponuje swobodnie środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku, chyba, że umowa z bankiem zawiera postanowienia ograniczające swobodę dysponowania tymi środkami.

Każdy rachunek bankowy posiada swój indywidualny numer, tzw. NRB, czyli 26-znakowy Numer Rachunku Bankowego:

CCAAAAAAAABBBBBBBBBBBBBBBB

lub

IBAN (International Bank Account Number), tj. 28-znakowy Międzynarodowy Numer Rachunku Bankowego, który powstaje poprzez dodanie do numeru NRB oznaczenia kraju np.:

PL CCAAAAAAAABBBBBBBBBBBBBBBB

Rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe – rachunki bieżące, służą do przeprowadzania rozliczeń – otrzymywania należności i regulowania zobowiązań, środki na tych rachunkach są zwykle oprocentowane bardzo nisko lub wcale;

Rachunki oszczędnościowe – rachunki dla osób fizycznych służące do gromadzenia środków pieniężnych, przy czym dostępność funduszy zbliżona jest do rachunku bieżącego (czyli istnieje możliwość wpłaty i wypłaty środków w dowolnym czasie), natomiast wysokość oprocentowania środków jest porównywalna do oprocentowania na lokat terminowych;

Rachunki terminowych lokat oszczędnościowych – służą do przechowywania środków pieniężnych posiadacza rachunku przez zadeklarowany okres określony w umowie w zamian za określony zysk (odsetki), wynikający z oprocentowania lokaty.

To rachunek dla osób, które nie posiadają innego rachunku w PLN na terenie Polski, od sierpnia 2018 r. dostępny w ofercie każdego banku i SKOK-u. Umowa podstawowego rachunku płatniczego stanowi umowę ramową.

W ramach rachunku podstawowego zagwarantowane są bezpłatne usługi obejmujące:

• prowadzenie konta,
• 5 krajowych transakcji płatniczych,
• 5 transakcji w bankomatach i wpłatomatach nienależących do instytucji prowadzącej rachunek,
• transakcje w bankomatach i wpłatomatach własnych danej instytucji,
• wyrobienie karty debetowej.

Po przekroczeniu limitów bezpłatnych transakcji bank może pobierać opłaty za każdą operację.

Wszystkie transakcje transgraniczne i operacje za pomocą karty są płatne. Przy czym opłata nie może być wyższa niż opłaty najczęściej stosowane przez dany bank przez ostatnie 12 miesięcy w odniesieniu do danego typu transakcji.

Uwaga! Karta płatnicza wydawana do tego rachunku działa tylko na terenie UE. Za jej pomocą nie można wypłacić pieniędzy będąc np. w Turcji czy USA.

Podstawa prawna: art. 59ia i nast. ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych.

Przez umowę o kartę płatniczą wydawca karty płatniczej zobowiązuje się wobec posiadacza karty płatniczej do rozliczania operacji dokonanych przy użyciu karty płatniczej, a posiadacz zobowiązuje się do zapłaty kwot operacji wraz z należnymi wydawcy kwotami opłat i prowizji lub do spłaty swoich zobowiązań na rachunek wskazany przez wydawcę. Karta płatnicza może być używana wyłącznie przez osobę, której dane identyfikacyjne zostały umieszczone na karcie płatniczej, chyba, że została wydana na okaziciela.

Karta debetowa (debit card)

• do transakcji bezgotówkowych i gotówkowych do wysokości środków zgromadzonych na rachunku bankowym
• dopuszczalne jest wprowadzenie dziennych i miesięcznych limitów transakcji dla płatności gotówkowych, bezgotówkowych oraz wypłat z bankomatów krajowych, jak i zagranicznych
• bank może udostępnić posiadaczowi karty możliwość dokonywania transakcji powyżej salda na koncie oraz określić zasady korzystania z debetu
• bank może uzależnić wysokość opłat za korzystanie z karty od czynnego korzystania z karty lub osiągnięcia określonego pułapu miesięcznych wpływów zewnętrznych na rachunek bankowy, do którego przypisana jest karta

Karta kredytowa (credit card)

• do transakcji bezgotówkowych i gotówkowych do wysokości udzielonego limitu kredytowego odnawialnego przyznanego przez bank
• bank może określać warunki jakie należy spełnić aby nie ponosić opłat za używanie karty
• bank ustanawia dla karty kredytowej OKRES BEZODSETKOWY (grace period) – kilkadziesiąt dni (zazwyczaj 40-60), w którym można spłacić wykorzystane środki z kredytu bez odsetek. Spłata zadłużenia po tym okresie wiąże się z koniecznością zapłacenia odsetek
• wpłata w okresie bezodsetkowym tzw. minimalnej kwoty powoduje zmniejszenie zadłużenia o tą kwotę, od pozostałej części wykorzystanego limitu aż do jego całkowitej spłaty będą naliczanie odsetki
• brak w okresie bezodsetkowym wpłaty przynajmniej kwoty minimalnej powoduje naliczenie opłaty za brak spłaty i może skutkować wypowiedzeniem przez bank umowy kredytowej z postawieniem całego zadłużenia w stan wymagalności

Karta przedpłacona (pre-paid card)

• do transakcji gotówkowych i bezgotówkowych do limitu środków wpłaconych wcześniej na rachunek techniczny przypisany do karty, na którym nie można dokonywać żadnych innych operacji
• karta może, ale nie musi być spersonalizowana
• karta niespersonalizowana może być używana przez każdą osobę, w której posiadaniu się znajduje
• To dobre rozwiązanie w podróży czy w płaceniu za zakupy przez internet ze sprzedawcą lub usługi, ryzyko ogranicza się do kwoty znajdującej się na rachunku do karty pre-paid

Karta obciążeniowa (chargé card)

• łączy cechy karty debetowej i kredytowej
• umożliwia dokonywanie transakcji do wysokości przyznanego limitu w danym okresie rozliczeniowym
• posiadacz ma obowiązek spłaty w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego całości zadłużenia z rachunku rozliczeniowego, do którego karta jest przypisana
• przydatna na gruncie zawodowym np. do płacenia podczas delegacji

Podstawa prawna: art. 59a i nast. ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych

Usługą płatniczą jest działalność polegająca na:

• przyjmowaniu wpłat gotówki i dokonywaniu wypłat gotówki z rachunku płatniczego oraz wszelkie działania niezbędne do prowadzenia rachunku,
• wykonywaniu transakcji płatniczych, w tym transferu środków pieniężnych na rachunek płatniczy u dostawcy użytkownika lub u innego dostawcy przez wykonywanie usług polecenia zapłaty, w tym jednorazowych poleceń zapłaty, przy użyciu karty płatniczej lub podobnego instrumentu płatniczego, przez wykonywanie usług polecenia przelewu, w tym stałych zleceń, wykonywaniu w/w transakcji płatniczych w ciężar środków pieniężnych udostępnionych użytkownikowi z tytułu kredytu, a w przypadku instytucji płatniczej lub instytucji pieniądza elektronicznego – kredytu płatniczego,
• wydawaniu instrumentów płatniczych,
• umożliwianiu wykonania transakcji płatniczych, w szczególności na obsłudze autoryzacji i przesyłaniu zleceń płatniczych do wydawcy karty płatniczej lub systemów płatności (acquiring),
• świadczeniu usługi przekazu pieniężnego,
• świadczeniu usługi inicjowania transakcji płatniczej,
• świadczeniu usługi dostępu do informacji o rachunku

Podstawa prawna: art. 3 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych

Transakcję płatniczą uważa się za autoryzowaną, jeżeli płatnik wyraził zgodę na wykonanie transakcji płatniczej w sposób przewidziany w umowie między płatnikiem a jego dostawcą. Taka zgoda powinna być udzielona przed wykonaniem transakcji płatniczej, chyba że płatnik i jego dostawca uzgodnili, że zgoda może zostać udzielona także po wykonaniu transakcji. Zgody na wykonanie transakcji płatniczej można również udzielić za pośrednictwem odbiorcy, dostawcy odbiorcy albo dostawcy świadczącego usługę inicjowania transakcji płatniczej.

Płatnik może w każdej chwili wycofać zgodę, nie później jednak niż do momentu, w którym zlecenie płatnicze zgodnie z przepisami prawnymi stało się nieodwołalne.

Zgoda może dotyczyć również kolejnych transakcji płatniczych, wówczas wycofanie zgody obejmie wszystkie niewykonane transakcje, chyba że płatnik zastrzegł inaczej.

Płatnik odpowiada za nieautoryzowane transakcje płatnicze, zarówno stykowe jak i zbliżeniowe, do wysokości równowartości w walucie polskiej 50 euro, ustalonej przy zastosowaniu kursu średniego ogłaszanego przez NBP obowiązującego w dniu wykonania transakcji, jeżeli nieautoryzowana transakcja jest skutkiem posłużenia się utraconym przez płatnika albo skradzionym płatnikowi instrumentem płatniczym lub przywłaszczenia instrumentu płatniczego.

Płatnik ma obowiązek zgłaszania niezwłocznie dostawcy lub podmiotowi wskazanemu przez dostawcę stwierdzenia utraty, kradzieży, przywłaszczenia albo nieuprawnionego użycia instrumentu płatniczego lub nieuprawnionego dostępu do tego instrumentu. Po dokonaniu takiego zgłoszenia płatnik nie poniesie odpowiedzialności za nieautoryzowane transakcje płatnicze, nawet jeżeli mieszczą się w limicie do 50 EURO. Płatnik odpowiada za nieautoryzowane transakcje płatnicze w pełnej wysokości, jeżeli doprowadził do nich umyślnie albo w wyniku umyślnego lub będącego skutkiem rażącego niedbalstwa naruszenia co najmniej jednego z obowiązków ustawowych obciążających użytkownika, wskazanych powyżej.

W przypadku nieautoryzowanej transakcji dostawca usług płatniczych powinien bezzwłocznie czyli nie później jednak niż do końca dnia roboczego następującego po dniu stwierdzenia wystąpienia nieautoryzowanej transakcji lub otrzymania stosownego zgłoszenia, zwrócić płatnikowi kwotę, a dopiero w następnej kolejności ocenić czy było to zasadne.

Podstawa prawna: art. 3 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych

Zdolność kredytowa – zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie. Uzyskanie kredytu jest uzależnione od oceny tej zdolności dokonanej przez Bank. Kredytobiorca jest obowiązany przedłożyć na żądanie banku dokumenty i informacje niezbędne do dokonania oceny tej zdolności. Na wniosek klienta ubiegającego się o kredyt instytucja udzielająca kredytu przekazuje, w formie pisemnej, wyjaśnienie dotyczące dokonanej przez siebie oceny zdolności kredytowej wnioskującego, obejmujące informacje na temat czynników, w tym danych osobowych wnioskującego, które miały wpływ na dokonaną ocenę zdolności kredytowej.

Podstawa prawna: art. 70 ust. 1 i 70 a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe

Stopa oprocentowania kredytu – stopa oprocentowania wyrażona jako stałe lub zmienne oprocentowanie stosowane do wypłaconej kwoty na podstawie umowy o kredyt w stosunku rocznym.

Podstawa Prawna: art. 5 pkt 10) ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim

Rzeczywista roczna stopa oprocentowania RRSO – całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym.

Podstawa Prawna: art. 5 pkt 12) ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim

LIBOR (London Interbank Offered Rate) – referencyjna wysokość oprocentowania depozytów i kredytów na rynku międzybankowym w Londynie.

WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) – referencyjna wysokość oprocentowania pożyczek na polskim rynku międzybankowym.

Całkowita kwota kredytu – maksymalna kwota wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, suma wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt.

Podstawa Prawna: art. 5 pkt 7) ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim

Całkowity koszt kredytu – wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach – z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta.

Podstawa prawna: art. 5 pkt 6) ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim

Całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta – suma całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu.

Podstawa Prawna: art. 5 pkt 8) ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Udzielanie kredytu jest czynnością bankową sensu stricto (art. 5 ust. 1 ustawy Prawo bankowe) i może być wykonywane wyłącznie przez banki. Wyjątkowo, kredyt może być udzielony przez podmiot inny niż bank, gdy szczególne przepisy tak stanowią, np. na mocy ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych kredytów mogą udzielać również SKOKi.

Podstawa Prawna: art. 69 ustawy z dnia z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo Bankowe.

Umową o kredyt konsumencki jest natomiast udzielany m.in. przez banki, SKOK-i, instytucje pożyczkowe:

• kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi

 a także

• kredyt niezabezpieczony hipoteką, który jest przeznaczony na remont domu albo lokalu mieszkalnego, w tym w wysokości większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska.

Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki, umowę kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego, umowę o odroczeniu konsumentowi terminu spełnienia świadczenia pieniężnego, jeżeli konsument jest zobowiązany do poniesienia jakichkolwiek kosztów związanych z odroczeniem spełnienia świadczenia, umowę o kredyt, w której kredytodawca zaciąga zobowiązanie wobec osoby trzeciej, a konsument zobowiązuje się do zwrotu kredytodawcy spełnionego świadczenia, umowę o kredyt odnawialny.

Jeżeli w ocenie kredytodawcy lub pośrednika kredytowego konsument spełnia warunki do udzielenia mu kredytu konsumenckiego przez tego kredytodawcę lub pośrednika kredytowego, ma prawo do otrzymania na swój wniosek bezpłatnego projektu umowy o kredyt konsumencki.

Kredytodawca lub pośrednik kredytowy przed zawarciem umowy o kredyt konsumencki jest zobowiązany podać konsumentowi, na trwałym nośniku, w czasie umożliwiającym zapoznanie się formularz informacyjny zawierający szereg informacji m.in. o danych kredytodawcy i pośrednika kredytowego, rodzaju kredytu, czasie obowiązywania umowy, całkowitej kwocie kredytu, wysokości oprocentowania i zasadach jego zmiany, kosztach kredytu, zasadach i terminach spłaty kredytu.

Podstawa prawna: art. 3, 13 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim

Umowę o kredyt konsumencki sporządza się do zasady na piśmie, a jej postanowienia muszą być sformułowane w sposób jednoznaczny i zrozumiały.

Niezachowanie formy pisemnej umowy o kredyt nie skutkuje nieważnością kredytu. W razie niedochowania tej formy kredytodawca dochodzący swoich roszczeń wobec konsumenta nie będzie mógł w sporze wykorzystać dowodu z zeznań świadka lub z przesłuchania stron na fakt dokonania danej czynności. Wyjątek: umowa o pożyczkę lub kredyt zawarta ze SKOK-iem musi być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.

Umowa powinna określać:

• imię, nazwisko i adres konsumenta oraz imię, nazwisko (nazwę) i adres (siedzibę) oraz adres do doręczeń elektronicznych wpisany do bazy adresów elektronicznych kredytodawcy i pośrednika kredytowego;
• rodzaj kredytu;
• czas obowiązywania umowy;
• całkowitą kwotę kredytu;
• terminy i sposób wypłaty kredytu;
• stopę oprocentowania kredytu, warunki stosowania tej stopy, a także okresy, warunki i procedury zmiany stopy oprocentowania wraz z podaniem indeksu lub stopy referencyjnej, o ile ma zastosowanie do pierwotnej stopy oprocentowania kredytu; jeżeli umowa o kredyt konsumencki przewiduje różne stopy oprocentowania, informacje te podaje się dla wszystkich stosowanych stóp procentowych w danym okresie obowiązywania umowy;
• rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia;
• zasady i terminy spłaty kredytu, w szczególności kolejność zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet należności kredytodawcy, w tym informację o prawie do otrzymania w każdym czasie bezpłatnie harmonogramu spłaty; jeżeli w ramach kredytu stosuje się różne stopy oprocentowania dla różnych należności kredytodawcy, należy także podać kolejność zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet różnych należnych sald, dla których stosuje się różne stopy oprocentowania;
• zestawienie zawierające terminy i zasady płatności odsetek oraz wszelkich innych kosztów kredytu, w przypadku gdy kredytodawca lub pośrednik kredytowy udziela karencji w spłacie kredytu;
• informację o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, w szczególności o opłatach, w tym opłatach za prowadzenie jednego lub kilku rachunków, na których są zapisywane zarówno transakcje płatności, jak i wypłaty, łącznie z opłatami za korzystanie ze środków płatniczych zarówno dla transakcji płatności, jak i dla wypłat, prowizjach, marżach oraz kosztach usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz warunki, na jakich koszty te mogą ulec zmianie;
• roczną stopę oprocentowania zadłużenia przeterminowanego, warunki jej zmiany oraz ewentualne inne opłaty z tytułu zaległości w spłacie kredytu;
• skutki braku płatności;
• informację o konieczności poniesienia opłat notarialnych, o ile wystąpią;
• sposób zabezpieczenia i ubezpieczenia spłaty kredytu, jeżeli umowa je przewiduje;
• termin, sposób i skutki odstąpienia konsumenta od umowy, obowiązek zwrotu przez konsumenta udostępnionego przez kredytodawcę kredytu oraz odsetek, a także kwotę odsetek należnych w stosunku dziennym;
• prawo konsumenta do spłaty kredytu przed terminem oraz procedurę spłaty kredytu przed terminem;
• informację o prawie kredytodawcy do otrzymania prowizji za spłatę kredytu przed terminem i o sposobie jej ustalania, o ile takie prawo zastrzeżono w umowie;
• informację o prawie dochodzenia od kredytodawcy wykonania zobowiązania, którego sprzedawca lub usługodawca nie wykonał lub wykonał nienależycie, a żądanie przez konsumenta wykonania tego zobowiązania nie było skuteczne;
• warunki rozwiązania umowy;
• informację o możliwości korzystania z pozasądowego rozstrzygania sporów oraz zasadach dostępu do tej procedury, jeżeli takie prawo przysługuje konsumentowi;
• wskazanie organu nadzoru właściwego w sprawach ochrony konsumentów.

Podstawa prawna: art. 29 i 30 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim

Przy szczególnych rodzajach kredytu w umowie wymagane są elementy istotne dla specyfiki produktu, np. przy kredycie w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym kredytodawca w umowie musi wskazać limit kredytu, całkowity koszt kredytu, podać informację o możliwości żądania w dowolnym momencie spłaty pełnej kwoty kredytu przez konsumenta oraz informację o opłatach stosowanych od chwili zawarcia umowy oraz warunkach ich zmiany.

Podstawa prawna: art. 32 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim

To wszystkie koszty, które konsument ponosi w związku z umową o kredyt konsumencki, z wyłączeniem odsetek. Koszty te w całym okresie kredytowania nie mogą być wyższe od całkowitej kwoty kredytu.

Maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu oblicza się według wzoru:

MPKK ≤ (K × 25%) + (K × n/R × 30%)

gdzie:

MPKK – maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu,

K – całkowita kwota kredytu,

n – okres spłaty wyrażony w dniach,

R – liczba dni w roku.

Uwaga! Tarcza antykryzysowa obniżyła tymczasowo wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu.

Podstawa prawna: art. 36a ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim

Przepisy ustawy o kredycie konsumenckim szczegółowo określają, jakie elementy muszą znaleźć się w umowie kredytu. W razie niedochowania przez kredytodawcę formy pisemnej lub innej szczególnej formy przewidzianej dla umowy kredytowej, pominięcia w umowie istotnych postanowień np. danych kredytodawcy, pośrednika kredytowego, kredytobiorcy, informacji o rodzaju kredytu, okresie kredytowania, oprocentowaniu, wysokości RRSO, całkowitej kwocie kredytu, zasadach i terminach spłaty, a w przypadku szczególnych rodzajów kredytu również danych charakterystycznych dla tego produktu (np. przy kredycie wiązanym będzie to opis towaru lub usługi i cena ich nabycia), konsument jest uprawniony do skorzystania z sankcji kredytu darmowego, czyli zwrotu kredytu bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie w sposób ustalony w umowie, a gdyby te kwestie nie były wskazane w umowie, w równych ratach, płatnych co miesiąc od dnia zawarcia umowy. Jeżeli umowa o kredyt konsumencki nie przewiduje terminu spłaty kredytu, konsument zwraca kredyt w terminie pięciu lat – w przypadku kredytów konsumenckich do wysokości 80 000 zł i dziesięciu lat – w przypadku kredytów konsumenckich powyżej 80 000 zł. Korzystając z sankcji konsument ponosi koszty ustanowienia zabezpieczenia kredytu przewidziane w umowie.

Warunkiem skorzystania przez kredytobiorcę z tego uprawnienia jest złożenie kredytodawcy pisemnego oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Uprawnienie do skorzystania z sankcji kredytu darmowego wygasa po upływie roku od dnia wykonania umowy.

Podstawa prawna: art. 45 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim

Tak. Konsument może w każdym czasie spłacić całość lub część kredytu konsumenckiego przed terminem określonym w umowie. Wówczas całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą. Kredytodawca jest zobowiązany do rozliczenia z konsumentem kredytu w terminie 14 dni od dnia dokonania wcześniejszej spłaty kredytu w całości.

W dniu 11.09.2019 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok w sprawie C‑383/18, Lexitor Sp. z o.o. przeciwko Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej im. Franciszka Stefczyka i in., w którym zważył, że: „artykuł 16 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23.04.2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG1 należy interpretować w ten sposób, że prawo konsumenta do obniżki całkowitego kosztu kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu obejmuje wszystkie koszty, które zostały nałożone na konsumenta”. Na gruncie polskiego sądownictwa Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 12 grudnia 2019 r. III CZP 45/19 stwierdził, iż przewidziane w art. 49 ust. 1 u.k.k. uprawnienie konsumenta do obniżenia całkowitego kosztu kredytu w przypadku jego spłaty w całości przed terminem określonym w umowie obejmuje także prowizję za udzielenie kredytu.

Rzecznik Finansowy i Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w dniu 16.05.2016 r. zajęli wspólne stanowisko w sprawie interpretacji art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim z 2011 r. regulującego obniżenie kosztów kredytu przy wcześniejszej spłacie zobowiązania. W opinii Rzecznika Finansowego i Prezesa UOKIK zarówno zgodnie z wykładnią językową, jak i celowościową art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim należy interpretować w ten sposób, że w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu następuje obniżenie wszystkich możliwych kosztów kredytu składających się na całkowity koszt kredytu, bez względu na ich charakter, z tym wyjątkiem, że redukcja ma charakter proporcjonalny i dotyczy okresu od dnia faktycznej spłaty do dnia ostatecznej spłaty określonej w umowie. Z kolei zgodnie z art. 5 pkt 6 ustawy o kredycie konsumenckim przez całkowity koszt kredytu należy rozumieć wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności: odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz koszty usług dodatkowych w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu, z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta.*

Jeżeli chcesz dowiedzieć się, jaką kwotę powinien zwrócić Ci kredytodawca z tytułu wcześniejszej spłaty kredytu, skorzystaj z kalkulatora przygotowanego przez Rzecznika Finansowego.

Podstawa prawna: art. 48, 49 i 52 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim

*Źródło

Tylko wtedy, kredytodawca zastrzegł taką prowizję w umowie i o ile ta spłata przypada na okres, w którym stopa oprocentowania kredytu jest stała, a kwota spłacanego w okresie dwunastu kolejnych miesięcy kredytu jest wyższa niż trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, z grudnia roku poprzedzającego rok spłaty kredytu. Prowizja za spłatę kredytu przed terminem nie może przekraczać 1% spłacanej części kredytu, jeżeli okres między datą spłaty kredytu a terminem spłaty kredytu przekracza jeden rok. A jeżeli okres ten jest krótszy niż rok, prowizja za spłatę kredytu przed terminem nie może przekraczać 0,5% spłacanej części kwoty kredytu. Jednakże w każdym przypadku prowizja nie może być wyższa niż wysokość odsetek, które konsument byłby zobowiązany zapłacić w okresie między spłatą kredytu przed terminem, a uzgodnionym terminem zakończenia umowy, a także nie może być wyższa niż bezpośrednie koszty kredytodawcy związane z tą spłatą.

Ustawowo prowizja za spłatę kredytu przed terminem nie przysługuje kredytodawcy w przypadku umów kredytu w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym, a także umów w których spłata została dokonana zgodnie z umową ubezpieczenia zawartą w celu zabezpieczenia spłaty kredytu.

Podstawa prawna: art. 50 i 51 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim

Konsument może odstąpić od umowy o kredyt konsumencki bez podania przyczyny, bez względu na to czy zawarł taką umowę w siedzibie przedsiębiorstwa czy poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość. Aby odstąpić od umowy konsument w terminie 14 dni od zawarcia umowy musi złożyć oświadczenie o odstąpieniu na adres wskazany przez kredytodawcę lub pośrednika kredytowego. Jeżeli umowa o kredyt konsumencki nie zawiera wszystkich elementów wymaganych ustawowo, termin 14 dni do dostąpienia od umowy biegnie od dnia dostarczenia wymaganych prawem informacji. Dla zachowania terminu jest wystarczające wysłanie oświadczenia przed jego upływem. Wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy kredytu konsument otrzymuje wraz z umową.

Konsument nie ponosi kosztów związanych z odstąpieniem od umowy o kredyt konsumencki, z wyjątkiem odsetek za okres od dnia wypłaty kredytu do dnia spłaty kredytu.

Konsument ma obowiązek zwrócić niezwłocznie kredytodawcy kwotę udostępnionego kredytu wraz z odsetkami, nie później niż w terminie 30 dni od dnia złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy – dniem spłaty kredytu jest dzień przekazania środków pieniężnych kredytodawcy przez konsumenta.

Pliki do pobrania:

• Wzór odstąpienia (DOCX, 12 KB)

Podstawa prawna: art. 53 – 54 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim

Wówczas, gdy zaciągamy kredyt, z którego jest wyłącznie finansowane nabycie towaru lub usługi na podstawie innej umowy, a obie te umowy są ze sobą powiązane w taki sposób, że:

• sprzedawca lub usługodawca udziela kredytu konsumentowi na nabycie towaru lub usługi od tego sprzedawcy lub usługodawcy, albo
• nabycie towaru lub usługi jest finansowane przez kredytodawcę, który współpracuje ze sprzedawcą lub usługodawcą w związku z przygotowaniem lub zawarciem umowy o kredyt, albo
• nabycie towaru lub usługi jest finansowane przez kredytodawcę, a towar lub usługa są szczegółowo określone w umowie o kredyt.

Podstawa Prawna: art. 5 pkt 14) ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim

Tak, w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy.

Jeżeli spełnienie świadczenia przez kredytodawcę ma nastąpić na rzecz sprzedawcy lub usługodawcy, od którego konsument nabył towar lub usługę, konsument może odstąpić od umowy o kredyt konsumencki przez złożenie kredytodawcy lub pośrednikowi kredytowemu oświadczenia o odstąpieniu od umowy, a sprzedawca lub usługodawca jest zobowiązany do zwrotu kredytodawcy spełnionego na jego rzecz świadczenia. Konsument zwraca kredytodawcy odsetki należne od dnia wydania towaru przez sprzedawcę lub rozpoczęcia świadczenia usług przez usługodawcę do dnia złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy, nie później jednak niż w terminie 30 dni od dnia złożenia tego oświadczenia.

Jeżeli towar został wydany konsumentowi przed upływem terminu do odstąpienia od umowy o kredyt konsumencki, a konsument skorzystał z tego prawa, sprzedawca zachowuje roszczenie o zapłatę przez konsumenta ceny, chyba że konsument niezwłocznie zwróci towar, a sprzedawca go przyjmie – wówczas umowa o nabycie towaru wygasa. Warunki dotyczące przyjęcia przez sprzedawcę towaru określa umowa między sprzedawcą a konsumentem. W przypadku umowy o świadczenie usług konsument powinien zwrócić usługodawcy wynagrodzenie za świadczoną usługę.

Jeżeli konsument skorzystał z przyznanego mu, na podstawie odrębnych przepisów, prawa do odstąpienia od umowy na nabycie określonego towaru lub usługi, to odstąpienie konsumenta od tej umowy jest skuteczne także wobec umowy o kredyt wiązany.

Podstawa prawna: art. 56 – 57 w zw. z art. 53 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim

Na podstawie umowy pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Uwaga! Jeżeli umowa pożyczki jest jednocześnie kredytem konsumenckim w rozumieniu ustawy o kredycie konsumenckim wówczas także powinna być zawarta na piśmie i stosuje się do niej przepisy w/w ustawy.

Pożyczka „chwilówka” – pożyczka krótkoterminowa, najczęściej udzielana przez tzw. parabanki, łatwo dostępna, również dla osób, które nie mają zdolności kredytowej lub przeciwko którym prowadzona jest egzekucja komornicza.

Pozyskanie w ramach kredytu/ pożyczki środków pieniężnych może być obwarowane koniecznością ustanowienia przez kredytobiorcę dodatkowego zabezpieczenia, które służyć ma zminimalizowaniu ryzyka kredytowego podmiotu udzielającego kredytu. Inaczej mówiąc, kredytodawca wymagając zabezpieczeń zwiększa swoje szanse na zaspokojenie wierzytelności dochodzonej od dłużnika, który ma problem z bieżącą spłatą swoich zobowiązań. Rozważając decyzję o wzięciu kredytu zwróć uwagę na to czy i jakich zabezpieczeń dodatkowych wymaga kredytodawca/ pożyczkodawca. Przeanalizuj czy są one adekwatne do rodzaju i wysokości zaciąganego zobowiązania.

Najpowszechniej stosowanymi zabezpieczeniami są:

• ubezpieczenie – często ubezpieczenie grupowe, np. na życie, na wypadek utraty pracy lub niezdolności do pracy. Przy zakupie na kredyt mieszkania lub domu banki wymagają zazwyczaj ubezpieczenia nabywanej nieruchomości, a gdy kredytobiorca dysponuje na zakup niewielką kwotą pieniężną również ubezpieczenia niskiego wkładu własnego.
• poręczenie – osoba inna niż kredytobiorca zobowiązuje się spłacić kredyt w razie gdyby kredytobiorca nie wykonał swojego zobowiązania.
• weksel – papier wartościowy, dokument, na podstawie którego poprzez podpisanie wystawca zobowiązuje się do przyjęcia na siebie określonego zobowiązania, zazwyczaj do zabezpieczeń kredytu/ pożyczek stosuje się weksle in blanco, czyli niezupełny, zawierający podpis wystawcy – pozostałą treść wypełnia podmiot dysponujący wekslem w momencie, w którym zamierza dochodzić roszczenia wekslowego. Pamiętaj, szczególnie przy pożyczkach pozabankowych, że składając swój podpis na wekslu in blanco dajesz pożyczkodawcy narzędzie do egzekwowania wierzytelności wpisanej przez niego na wekslu! W celu ograniczenia ryzyka wystawienia weksla na kwotę przewyższającą wysokość rzeczywistego zobowiązania pożyczkobiorca winien zadbać o sporządzenie przez obie strony deklaracji wekslowej, w której zostaną określone warunki i sposób uzupełnienia weksla, w tym również wysokości dochodzonej kwoty. Jeżeli zdecydujesz się na zabezpieczenie kredytu/ pożyczki wekslem zadbaj o to, aby po spłacie zobowiązania weksel został Ci zwrócony lub komisyjnie zniszczony.
• zastaw ogólny na rzeczy ruchomej – kredytodawca uzyskuje prawo do zaspokojenia się z tej konkretnej rzeczy niezależnie od tego, czyją stanie się ona własnością.
• hipoteka – ustanawiana na nieruchomości, wymaga wpisu do ksiąg wieczystych.
• przewłaszczenie na zabezpieczenie – czyli przeniesienie własności rzeczy na podmiot udzielający kredytu, często stosowane przy zakupie pojazdów w systemie ratalnym.

W trakcie korzystania z usług finansowych i ubezpieczeniowych mogą występować różne problemy – np. bank pobierze opłatę za kartę pomimo iż dokonałeś płatności na kwotę dwukrotnie wyższą niż kwota uprawniająca do zwolnienia z opłaty.

Każda sytuacja rodząca zastrzeżenia dotyczące usług świadczonych przez bank, SKOK, pośrednika kredytowego lub instytucji płatniczej uprawnia do złożenia reklamacji do podmiotu rynku finansowego.

Reklamację można złożyć:

• w formie pisemnej – osobiście, w jednostce podmiotu rynku finansowego obsługującej klientów, albo przesyłką pocztową,
• ustnie – telefonicznie albo osobiście do protokołu podczas wizyty klienta w jednostce podmiotu rynku finansowego obsługującej klientów,
• w formie elektronicznej z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej, o ile takie środki zostały do tego celu wskazane przez podmiot rynku finansowego, np. e-mail, formularz kontaktowy na stronie podmiotu.

Szczegółowe informacje dotyczące procedury składania i rozpatrywania reklamacji powinny znajdować się w umowie zawartej z podmiotem rynku finansowego. W przypadku gdy roszczenia są kierowane do podmiotu, z którym nie jest zawarta umowa, jest on zobowiązany dostarczyć takich informacji w terminie 7 dni od zgłoszenia roszczenia.

Podmiot rynku finansowego zobligowany jest do udzielenia odpowiedzi bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 30 dni od dnia otrzymania reklamacji. Do zachowania terminu wystarczy wysłanie odpowiedzi przed jego upływem. W szczególnie skomplikowanych przypadkach, uniemożliwiających rozpatrzenie reklamacji i udzielenie odpowiedzi w terminie 30 dni, podmiot rynku finansowego w informacji przekazywanej klientowi, który wystąpił z reklamacją wyjaśnia przyczynę opóźnienia; wskazuje okoliczności, które muszą zostać ustalone dla rozpatrzenia sprawy oraz określa przewidywany termin rozpatrzenia reklamacji i udzielenia odpowiedzi, który nie może przekroczyć 60 dni od dnia otrzymania reklamacji. Krótsze terminy obowiązują przy rozpatrywaniu reklamacji związanych z usługami płatniczymi, np. nieautoryzowanych transakcji i wynoszą 15 dni roboczych od dnia otrzymania reklamacji, a w szczególnie skomplikowanych przypadkach powinien być nie dłuższy niż 35 dni roboczych od dnia otrzymania reklamacji.

Podmiot rynku finansowego udziela odpowiedzi na piśmie lub za pomocą innego trwałego nośnika informacji, przy czym dostarczenie odpowiedzi pocztą elektroniczną wymaga wniosku klienta. W razie odrzucenia reklamacji w odpowiedzi poza uzasadnieniem faktycznym i prawnym stanowiska podmiotu rynku finansowego powinny znaleźć się informacje o możliwości odwołania się oraz dalszych możliwościach dochodzenia roszczeń, w tym również na drodze sądowej.

Skutkiem niedotrzymania przez podmiot rynku finansowego terminu na ustosunkowanie się do reklamacji jest uznanie, że reklamacja została rozpatrzona zgodnie z wolą klienta. UWAGA! W uchwale w sprawie sygn. akt III CZP 113/17 z 2018 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że nie udzielenie przez podmiot rynku finansowego odpowiedzi w terminie nie powoduje automatycznego uznania roszczeń zgłoszonych przez klienta, a jedynie przesuwa ciężar dowodowy na ten podmiot. Klient musi jedynie wykazać, że złożył reklamację i nie uzyskał na nią odpowiedzi w terminie.

wykazać, że złożył reklamację i nie uzyskał na nią odpowiedzi w terminie.

Pamiętaj! Zgłaszając reklamację dopilnuj, żeby Twoje roszczenia miały oparcie w umowie łączącej Cię z instytucją finansową czy ubezpieczycielem lub w przepisach prawnych – w przeciwnym razie narażasz się na zarzut nadużycia prawa podmiotowego. Zgodnie z art. 5 kodeksu cywilnego nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego – takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Podstawa prawna: art. 3 i nast. ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym

Jeżeli nie zgadzasz się z odpowiedzią otrzymaną na reklamację, istnieją wyspecjalizowane instytucje, z pomocą których możesz próbować rozwiązać spór z podmiotem rynku finansowego:

• Rzecznik Finansowy – wspiera klientów w sporach z podmiotami rynku finansowego i ubezpieczeniowego, w szczególności poprzez udzielanie porad, podejmowanie interwencji, prowadzenie postępowań polubownych w ramach systemu ADR, wydawanie istotnych poglądów na potrzeby postępowania sądowego.
• Arbiter Bankowy przy Związku Banków Polskich – w ramach postępowania ADR rozstrzyga spory pomiędzy konsumentami – klientami banków a bankami w zakresie roszczeń pieniężnych z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania przez bank czynności bankowych lub innych czynności na rzecz konsumenta. Arbiter rozstrzyga spory, w których wartość przedmiotu sporu nie jest wyższa niż kwota 12.000 zł, a w przypadku sporów dotyczących kredytów hipotecznych nie przekracza kwoty 20.000 zł. Orzeczenie Arbitra Bankowego jest dla banku ostateczne i podlega wykonaniu nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania przez bank wypisu orzeczenia. Z kolei dla konsumenta orzeczenie Arbitra nie jest ostateczne i może on dochodzić swoich praw przed sądem powszechnym.
• Sąd Polubowny przy Komisji Nadzoru Finansowego – to stały, niezależny sąd właściwy do rozpoznawania sporów między uczestnikami rynku finansowego, w szczególności pomiędzy podmiotami podlegającymi nadzorowi KNF a odbiorcami świadczonych przez nie usług. Przed Sądem Polubownym rozpatrywane są sprawy, których wartość przedmiotu sporu, co do zasady, wynosi co najmniej 500 zł oraz o prawa niemajątkowe. W ramach Sądu Polubownego działa Centrum Mediacji oraz Centrum Arbitrażu. Warunkiem rozpoczęcia postępowania mediacyjnego lub postępowania arbitrażowego jest wyrażenie na nie zgody przez obie strony sporu. W postępowaniu mediacyjnym mediator – osoba neutralna pomaga stronom sporu w poszukiwaniu rozwiązania konfliktu i zawarcia ugody akceptowalnej przez obie strony. Z kolei arbiter w postępowaniu arbitrażowym rozstrzyga spór, przyznając rację jednej stronie.

Na podstawie ustawy o prawach konsumenta konsumenci mogą odstąpić od umów dotyczących usług finansowych zawieranych na odległość. Dotyczy to m.in. umów o czynności bankowe, umów ubezpieczeniowych, umowy nabycia lub odkupienia jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego i nabycia lub objęcia certyfikatów inwestycyjnych funduszu inwestycyjnego zamkniętego oraz umów o usługi płatnicze.

Tych przepisów nie stosuje się do usług polegających na gromadzeniu środków pieniężnych i ich lokowaniu, z przeznaczeniem na wypłatę członkom otwartego funduszu emerytalnego lub uczestnikom pracowniczego funduszu emerytalnego po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych i przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych.

Prawo do odstąpienia od umowy nie przysługuje konsumentowi również w przypadku umów:

• całkowicie wykonanych na żądanie konsumenta przed upływem terminu na złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy,
• ubezpieczenia dotyczących podróży i bagażu lub innych podobnych, jeżeli zawarte zostały na okres krótszy niż 30 dni,
• dotyczących instrumentów rynku pieniężnego, zbywalnych papierów wartościowych, jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych, jednostek uczestnictwa specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych, tytułów uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania, sprzedaży papierów wartościowych ze zobowiązaniem do ich odkupu oraz operacji finansowych, w których ustalono cenę, kurs, stopę procentową lub indeks, a w szczególności nabywanie walut, papierów wartościowych, złota lub innych metali szlachetnych, towarów lub praw, w tym umowy obliczone tylko na różnice cen, opcje i prawa pochodne, zawarte na umówioną datę lub umówiony termin, w obrocie rynkowym.

Z kolei prawo do odstąpienia od umowy o kredyt konsumencki uregulowano w przepisach ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. z 2011 r. nr 126, poz. 715 z zm.) i jest ono niezależne od tego czy umowę zawarto w lokalu przedsiębiorcy, poza takim lokalem czy na odległość. Konsument ma prawo, bez podania przyczyny, do odstąpienia od umowy o kredyt konsumencki w terminie 14 dni od dnia zawarcia takiej umowy.

W przypadku umów dotyczących usług finansowych zawieranych na odległość, do których zastosowanie znajdą przepisy ustawy o prawach konsumenta konsument może odstąpić w terminie 14 dni, a w przypadku umów ubezpieczenia 30 dni.

Termin 14 dni należy liczyć od dnia zawarcia umowy, a gdy przedsiębiorca nie spełnił obowiązków informacyjnych czyli nie przekazał konsumentowi informacji m.in. o prawie oraz sposobie odstąpienia od umowy – od dnia potwierdzenia takich informacji.

Termin 30 dnia liczony jest od dnia poinformowania konsumenta o zawarciu umowy, a gdy przedsiębiorca nie spełnił obowiązków informacyjnych – od dnia potwierdzenia takich informacji.

W obu przypadkach do zachowania terminu wystarczy wysłanie oświadczenia konsumenta przed upływem 14 lub 30 dni.

Odstąpienie od umowy powoduje, że umowa jest uważana za niezawartą, konsument zwolniony jest z wszelkich zobowiązań ale ma obowiązek zwrotu otrzymanego świadczenia przedsiębiorcy w terminie 30 dni od odstąpienia od umowy. Termin do zwrotu świadczeń przez przedsiębiorcę liczony jest od otrzymania oświadczenia o odstąpieniu od umowy.

Świadczenia stron powinny zostać zwrócone w stanie niezmienionym, chyba że zmiana byłaby konieczna w granicach zwykłego zarządu. Jeżeli przedsiębiorca rozpoczął świadczenie usług przed upływem terminów na odstąpienie za zgodą konsumenta oraz poinformował konsumenta o kosztach odstąpienia, może żądać zapłaty ceny lub wynagrodzenia za usługę rzeczywiście wykonaną.

Poza prawem odstąpienia od umowy ustawa o prawach konsumenta przewiduje, dla każdej ze stron, prawo do wypowiedzenia umowy bez wskazania przyczyny, z zachowaniem miesięcznego terminu wypowiedzenia, pod warunkiem zawarcia takiej umowy na czas nieoznaczony. Sama umowa może określać krótszy okres wypowiedzenia.