Prawo energetyczne
W 2007 roku nastąpiły daleko idące zmiany przepisów prawa energetycznego związane ze stopniowym wprowadzaniem zasad konkurencji na rynku energetycznym. Konsekwencją tych zmian jest możliwość wyboru i zmiany sprzedawcy energii elektrycznej niezależnie od miejsca gdzie ma ona być dostarczana.
W obrocie konsumenckim funkcjonują trzy podstawowe typu umów energetycznych:
- umowa sprzedaży energii elektrycznej – zawierana ze sprzedawcą prądu i określająca cenę po której konsument kupuje dostarczaną energię oraz wszystkie inne koszty związane ze sprzedażą,
- umowa o świadczenie usług dystrybucji – zawierana z przedsiębiorstwem energetycznym dysponującym w miejscu dostarczania prądu konsumentowi własną siecią energetyczną – na terenie Sosnowca takim przedsiębiorcą jest spółka Tauron Dystrybucja. Umowa reguluje zasady przesyłu i odbioru energii elektrycznej,
- umowa kompleksowa – łączy w ramach jednej umowy zasady sprzedaży i dystrybucji energii elektrycznej.
Umowę sprzedaży albo umowę kompleksową konsument może podpisać z tzw. sprzedawcą z urzędu lub innym przedsiębiorstwem energetycznym posiadającym koncesję Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. W chwili obecnej w Polsce cztery spółki (ENEA, Energa Obrót, PGE Obrót, Tauron Sprzedaż) mają status sprzedawcy z urzędu co oznacza, że po spełnieniu wymogów technicznych przez odbiorcę mają obowiązek zawarcia z nim umowy. Ponadto poziom cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych, korzystających z usług sprzedawcy z urzędu określa taryfa zatwierdzana przez Prezesa URE.
Należy pamiętać, że sprzedawcy z urzędu mogą mieć w swojej ofercie umowy wolnorynkowe, dla których wysokość cen energii elektrycznej określa wolnorynkowy cennik, a nie taryfa zatwierdzana przez Prezesa URE.
Składniki na rachunku za prąd
Finalny koszt korzystania z energii elektrycznej jaki ponosi odbiorca nie zależy tylko i wyłącznie od ilości zużytej energii. Może się tak zdarzyć, że konsument nie pobierający w danym okresie rozliczeniowym prądu (np. w garażu posiadającym osobną umowę kompleksową) mimo tego będzie zobowiązany do zapłaty określonej kwoty na rzecz przedsiębiorcy energetycznego. Dzieje się tak ponieważ do rachunku kompleksowego poza ceną energii naliczane są opłaty za dystrybucję tej energii czyli koszty utrzymania i funkcjonowania sieci elektroenergetycznych. Wszystkie koszty i opłaty jakie przedsiębiorstwa energetyczne mają obowiązek uwzględnić w rachunku za energię elektryczną można znaleźć na stronie internetowej Urzędu Regulacji Energetyki. W opłacie za energię elektryczną w ramach umowy wolnorynkowej (tj. innej niż umowa ze sprzedawcą z urzędu na podstawie taryfy zatwierdzonej przez Prezesa URE) mogą zostać uwzględnione poza ceną za energię elektryczną (zł/kWh) opłaty handlowe, abonamentowe lub manipulacyjne wynikające z cennika danego sprzedawcy. Z tego powodu wybierając sprzedawcę nie należy brać pod uwagę wyłącznie ceny za 1 kWh.
Prawo energetyczne poza lokalem przedsiębiorstwa
W związku ze zmianą przepisów prawa energetycznego, która weszła w życie 03.07.2021 r., nieważne z mocy prawa będą umowy energetyczne zawierane z konsumentami poza lokalem przedsiębiorstwa.
W szczególności dotyczy to umów sprzedaży paliw gazowych lub energii elektrycznej oraz umów kompleksowych obejmujących dostarczanie tych paliw lub energii zawartych w miejscach, w których przedsiębiorca nie prowadzi działalności na stałe np. wizyta przedstawiciela handlowego w mieszkaniu konsumenta, pokaz lub prezentacja w hotelu lub restauracji, wycieczka zorganizowana przez przedsiębiorcę.
Warto pamiętać, że umowy energetyczne mogą być w dalszym ciągu zawierane w trakcie wizyty konsumenta w punkcie obsługi klientów danego przedsiębiorstwa oraz na odległość np. w trakcie rozmowy telefonicznej albo za pośrednictwem strony internetowej lub poprzez odesłanie pocztą lub kurierem podpisanych dokumentów umowy.
W przypadku umów energetycznych zawieranych na odległość konsument może skorzystać z prawa do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni od jej zawarcia zgodnie z przepisami ustawy o prawach konsumenta. Do zachowania tego terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem. Dla celów dowodowych najlepiej podpisane odręcznie oświadczenie wysłać listem poleconym na adres przedsiębiorcy wskazany w umowie.
Jeżeli konsument wyraźnie zażądał rozpoczęcia dostarczania gazu lub energii elektrycznej przed upływem terminu do odstąpienia od umowy, ma obowiązek zapłaty za zużyty w tym okresie gaz lub prąd zgodnie z ceną ustaloną w umowie.
Przedsiębiorca oferujący zawieranie umów energetycznych na odległość ma obowiązek poinformować konsumenta przed zawarciem umowy m.in. o sposobie i terminie wykonania prawa odstąpienia od umowy, a także wzorze formularza do odstąpienia, z którego konsument może skorzystać oraz okolicznościach, w których konsument traci prawo do odstąpieniu lub nie przysługuje mu takie prawo. Ponadto musi przekazać konsumentowi na trwałym nośniku potwierdzenie zawarcia umowy, które obejmuje powyższe informacje, w tym wzór formularza do odstąpienia.
Koordynator ds. negocjacji przy URE
Przy Prezesie Urzędu Regulacji Energetyki działa Koordynator do spraw negocjacji, który prowadzi postępowanie w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów między odbiorcami paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła w gospodarstwie domowym a przedsiębiorstwami energetycznymi oraz między prosumentami energii odnawialnej będącymi konsumentami a przedsiębiorstwami energetycznymi.
Spory, które można spróbować rozwiązać przy pomocy Koordynatora muszą wynikać z umów:
- o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej, gazowej lub ciepłowniczej, w tym przyłączenia mikroinstalacji;
- o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej lub gazu ziemnego;
- o świadczenie usług przesyłania i dystrybucji ciepła;
- sprzedaży;
- kompleksowych.
W trakcie takiego postępowania koordynator umożliwia zbliżenie stanowisk stron w celu rozwiązania sporu lub przedstawia propozycję rozwiązania sporu. Koordynator nie wydaje rozstrzygnięcia w sprawie. Postępowanie przed Koordynatorem jest dobrowolne dla obu stron, przedsiębiorstwo energetyczne nie ma obowiązku brać w nim udziału. W postępowaniu Koordynator jest bezstronny i neutralny co oznacza, że nie reprezentuje żadnej ze stron. Ponadto wszyscy uczestnicy postępowania zobowiązani są do zachowania w tajemnicy faktów, propozycji i stanowisk przedstawionych w trakcie postępowania.
Aby skorzystać z tej drogi polubownego zakończenia sporu konsument powinien w pierwszej kolejności podjęć próbę wyjaśnienia i zakończenia sprawy u danego przedsiębiorcy np. składając reklamację. Warto pamiętać, aby całość korespondencji z przedsiębiorcą prowadzić w takiej formie, która umożliwi jej późniejsze odtworzenie np. maile, pisma.
Do wszczęcia postępowania przed Koordynatorem konieczne jest złożenie wniosku, który określa m.in. strony sporu, żądanie wraz z uzasadnieniem, wartość przedmiotu sporu w formie konkretnej kwoty. Do wniosku należy dołączyć jego kopię wraz z kompletem załączników. Jeżeli spór wynika z więcej niż jednej umowy, dla każdej z umów należy złożyć oddzielny wniosek.
W toku postępowania Koordynator może wzywać strony do przedstawienia dokumentów, informacji lub wyjaśnień, a także okoliczności mogących przyczynić się do rozwiązania sporu oraz dopuścić opinię niezależnego eksperta.
Postępowanie przed Koordynatorem nie powinno trwać dłużej niż 90 dni, chyba że dotyczy sporu szczególnie skomplikowanego. Postępowanie jest dla stron bezpłatne, a ewentualne koszty mogą dotyczyć tylko i wyłącznie wynagrodzenia eksperta, powołanego na zgodny wniosek stron.
