Rękojmia
Aby mówić o prawach konsumenckich warto przypomnieć kluczową dla tego porządku definicję – Konsumenta.
Zgodnie z art. 221 KC: za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Konsumentem jest zatem wyłącznie osoba fizyczna dokonująca zakupów czy zawierająca umowę o usługę dla osobistych, konsumpcyjnych potrzeb.
Z tytułu RĘKOJMI odpowiada SPRZEDAWCA – przedsiębiorca dokonujący sprzedaży. Umowa sprzedaży wiąże bezpośrednio sprzedawcę z kupującym konsumentem i to właśnie sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi za towar. RĘKOJMIA to odpowiedzialność za wady fizyczne lub prawne rzeczy. Wada fizyczna polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową.
Wady fizyczne rzeczy:
- brak właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia,
- brak właściwości danej rzeczy o których istnieniu zapewnił kupującego sprzedawca, w tym okazując próbkę lub wzór,
- gdy rzecz nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego wykorzystania tej rzeczy,
- wydanie rzeczy w stanie niezupełnym.
Wady prawne rzeczy:
- rzecz sprzedana stanowi własność osoby trzeciej,
- jest obciążona prawem osoby trzeciej,
- ograniczenie w korzystaniu lub rozporządzaniu rzeczą wynika z decyzji lub orzeczenia właściwego organu.
Rzecz sprzedana ma wadę fizyczną także w razie nieprawidłowego jej zamontowania i uruchomienia, jeżeli czynności te zostały wykonane przez sprzedawcę lub osobę trzecią, za którą sprzedawca ponosi odpowiedzialność, albo przez kupującego, który postąpił według instrukcji otrzymanej od sprzedawcy.
Okres odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi wynosi 2 lata od daty wydania towaru będącego rzeczą ruchomą a 5 lat w przypadku nieruchomości. Upływ terminu do stwierdzenia wady nie wyłącza wykonania uprawnień z tytułu rękojmi, jeżeli sprzedawca wadę podstępnie zataił. Gdy sprzedawca albo producent określi termin przydatności produktu do użycia na okres dłuższy, reklamację można zgłaszać jeśli wada ujawni się przed upływem tego dłuższego terminu. W przypadku sprzedaży rzeczy używanej, sprzedawca może ograniczyć swoją odpowiedzialność, nie mniej niż do roku od dnia wydania rzeczy.
Jeżeli wada fizyczna została stwierdzona przed upływem roku od dnia wydania rzeczy sprzedanej, domniemywa się, że wada lub jej przyczyna istniała w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego. W przypadku podstępnego zatajenia wady przez sprzedawcę, nawet po upływie 2 lat kupującemu przysługują uprawnienia z tytułu rękojmi.
Reklamując rzecz można:
- żądać usunięcia wady – naprawy towaru,
- żądać wymiany towaru na wolny od wad,
- złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny określając o jaką kwotę ma być obniżona (obniżona cena powinna pozostawać w takiej proporcji do ceny wynikającej z umowy, w jakiej wartość rzeczy z wadą pozostaje do wartości rzeczy bez wady),
- złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy – zwrot ceny (w przypadku wady istotnej albo gdy rzecz była wcześniej naprawiana lub wymieniana albo sprzedawca nie uczynił zadość obowiązkowi wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady).
Wszystkie powyższe uprawnienia są równorzędne.
Zgodnie z art. 5615 KC jeżeli kupujący będący konsumentem zażądał wymiany rzeczy lub usunięcia wady albo złożył oświadczenie o obniżeniu ceny (określając kwotę, o którą cena ma być obniżona), a sprzedawca nie ustosunkował się do tego żądania w terminie czternastu dni, uważa się, że żądanie to uznał za uzasadnione.
Przedawnienie roszczeń z tytułu rękojmi określa art. 568 § 2 – 5 KC
§ 2. Roszczenie o usunięcie wady lub wymianę rzeczy sprzedanej na wolną od wad przedawnia się z upływem roku, licząc od dnia stwierdzenia wady. Jeżeli kupującym jest konsument, bieg terminu przedawnienia nie może zakończyć się przed upływem terminów określonych w § 1 zdanie pierwsze.
§ 3. W terminach określonych w § 2 kupujący może złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy albo obniżeniu ceny z powodu wady rzeczy sprzedanej. Jeżeli kupujący żądał wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady, bieg terminu do złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy albo obniżeniu ceny rozpoczyna się z chwilą bezskutecznego upływu terminu do wymiany rzeczy lub usunięcia wady.
§ 4. W razie dochodzenia przed sądem albo sądem polubownym jednego z uprawnień z tytułu rękojmi termin do wykonania innych uprawnień, przysługujących kupującemu z tego tytułu, ulega zawieszeniu do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.
§ 5. Przepis § 4 stosuje się odpowiednio do postępowania mediacyjnego, przy czym termin do wykonania innych uprawnień z tytułu rękojmi, przysługujących kupującemu, zaczyna biec od dnia odmowy przez sąd zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem lub bezskutecznego zakończenia mediacji.
Nie można jednocześnie dochodzić roszczeń z rękojmi i gwarancji. Można natomiast zmienić tryb reklamacji gdy np. gwarant odrzuci reklamację lub nie zrealizuje naprawy w terminie można skorzystać z rękojmi i odwrotnie.
UWAGA: Planowane zmiany – dotychczasowe przepisy kodeksu cywilnego o gwarancji zostaną wyłączone. Projektowana regulacja zakłada, że gwarancja trwałości nie może przewidywać warunków naprawy albo wymiany mniej korzystnych dla konsumenta niż przy rękojmi.
